O θυρεοειδής αδένας είναι ένας από τους πιο σημαντικούς αδένες του ενδοκρινικού μας συστήματος. Βρίσκεται στο λαιμό μας και παράγει τρεις βασικές ορμόνες. Τη θυροξίνη (γνωστή ως Τ4), την τριιωδοθυρονίνη (γνωστή ως Τ3) και την καλσιτονίνη. Οι πρώτες δύο χρησιμεύουν κυρίως για τη ρύθμιση του μεταβολισμού.
Τα πιο κοινά προβλήματα του θυρεοειδούς αφορούν τη μη φυσιολογική παραγωγή ορμονών. Δύο περιπτώσεις διακρίνουμε. Η πρώτη αφορά την υπερλειτουργία του θυρεοειδούς με υπερβολική παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών που οδηγεί σε μια κατάσταση γνωστή ως υπερθυρεοειδισμός. Η δεύτερη περίπτωση είναι η ανεπαρκής παραγωγή ορμονών που οδηγεί σε υποθυρεοειδισμό. Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ένα από τα προβλήματα του θυρεοειδικού αδένα.
Κάποια συμπτώματα που μπορεί να παρατηρηθούν λόγω προβλήματος στο θυρεοειδή αδένα είναι :
- Αύξηση του βάρους/Μείωση βάρους
- Πολυφαγία
- Σωματική κόπωση
- Υπνηλία
- Συχνοουρία
- Ευαισθησία στο κρύο
- Δυσκοιλιότητα/Διάρροια
- Κατακράτηση υγρών
- Ξηροδερμία
- Απώλεια τριχωτού της κεφαλής
- Αναιμία
- Κατάθλιψη
- Κράμπες
Γενικά υπάρχουν κάποιες τροφές και θρεπτικά συστατικά, τα οποία σχετίζονται με την καλή λειτουργία του θυρεοειδούς:
- Ιώδιο: Είναι συστατικό απαραίτητο για την καλή λειτουργία του θυρεοειδούς, καθώς η έλλειψη του οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή ορμονών. Τα θαλασσινά και το ελληνικό ιωδιούχο αλάτι είναι οι πιο πλούσιες πηγές ιωδίου. Προσοχή πρέπει να δοθεί στις μεγάλες ποσότητες του ιωδίου, καθώς δρουν αρνητικά στον θυρεοειδή όταν λαμβάνονται για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
- Σελήνιο: Είναι απαραίτητο στοιχείο για την παραγωγή των ορμονών του θυρεοειδούς και τη μετατροπή της θυροξίνης (Τ4) σε τριιωδοθυρονίνη (Τ3). Σημαντικές πηγές σεληνίου είναι οι ξηροί καρποί, τα δημητριακά, τα αβγά, τα ψάρια.
- Τυροσίνη: Είναι αμινοξύ το οποίο έχει επίσης σημαντικό ρόλο στην παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Καλές πηγές είναι τα ψάρια, το κοτόπουλο, τα προϊόντα ολικής αλέσεως, τα γαλακτοκομικά, οι μπανάνες, τα φασόλια και οι ξηροί καρποί.
Στην περίπτωση του υπερθυρεοειδισμού τα συμπτώματα που σχετίζονται με τη διατροφή είναι:
- αύξηση του βασικού μεταβολισμού, με αποτέλεσμα να παρατηρείται απώλεια βάρους
- οστεοπόρωση (σε κάποιες περιπτώσεις)
- διάρροιες
1. Διατροφικά θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε την απώλεια βάρους, καταναλώνοντας την απαραίτητη ενέργεια ημερησίως, ώστε να καταφέρουμε ο ασθενείς να έχει ενεργειακό ισοζύγιο και να διατηρήσει το βάρος του σταθερό.
2. Επίσης σημαντικό είναι να καλύψουμε καθημερινά τον ασθενή στις αυξημένες ανάγκες του σε ασβέστιο. Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε καταναλώνοντας αυξημένες ποσότητες γαλακτοκομικών και τυροκομικών μέσα στην ημέρα (2-3 μερίδες ημερησίως). Σε ορισμένες περιπτώσεις κρίνεται αναγκαία και η χορήγηση συμπληρωμάτων ασβεστίου, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού.
3. Αν υπάρχει το σύμπτωμα της διάρροιας, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία για την αποφυγή αφυδάτωσης. Πρέπει να περιοριστεί η κατανάλωση φυτικών ινών (φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής αλέσεως) και να ενταχθεί στο ημερήσιο πρόγραμμα διατροφής η κατανάλωση προβιοτικών. Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε είτε μέσα από τρόφιμα (γιαούρτια, ροφήματα γιαουρτιού) είτε μέσω συμπληρωμάτων. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί και στην αναπλήρωση των υγρών και των ηλεκτρολυτών, γιατί εξαιτίας της διάρροιας οι απώλειες τους είναι μεγάλες και εύκολα μπορεί ο ασθενής να οδηγηθεί σε αφυδάτωση.
Στην περίπτωση του υποθυρεοειδισμού τα συμπτώματα που σχετίζονται με τη διατροφή είναι:
- μείωση του βασικού μεταβολισμού, με αποτέλεσμα να παρατηρείται αύξηση βάρους
- δυσκοιλιότητα
1. Διατροφικά πρέπει να εμποδιστεί η αύξηση του βάρους του ασθενή περιορίζοντας την ημερήσια ενεργειακή του πρόσληψη ώστε να έχουμε αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο και το βάρος του ασθενή να παραμείνει σταθερό.
2. Επίσης βοηθάνε τα μικρά και συχνά γεύματα ώστε να πετυχαίνουμε σταθερά επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
3. Πρέπει να αποφεύγονται τα λιπαρά και τα σάκχαρα από τη διατροφή.
4. Πολύ σημαντική είναι η άσκηση, που θα βοηθήσει στην αύξηση των καύσεων και άρα σε κατανάλωση θερμίδων και στην διατήρηση σταθερού βάρους.
5. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β (μαγιά μπύρας, δημητριακά ολικής άλεσης φρούτα, συκώτι, αυγά, πράσινα φυλλώδη λαχανικά), το β-καροτένιο (πορτοκαλί-κίτρινα και κόκκινα φρούτα και λαχανικά), η βιταμίνη C (εσπεριδοειδή, φράουλες, ακτινίδιο), η βιταμίνη Ε (ελαιόλαδο) και ο ψευδάργυρος (θαλασσινά, τα ψάρια, το συκώτι, το κρέας, τα αβγά, τα μανιτάρια) είναι σημαντικό να καλύπτονται καθημερινά.
6. Η βιταμίνη D συνιστάται για χρήση σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό. Προσπαθήστε να καταναλώνετε γαλακτοκομικά, σκουμπρί, σαρδέλες, τόνο και κρόκο αβγού ή συμβουλευτείτε το γιατρός σας σε περίπτωση που χρειάζεται να σας χορηγηθεί κάποιο συμπλήρωμα.
7. Σε περίπτωση εμφάνισης δυσκοιλιότητας θα πρέπει να αυξηθεί η κατανάλωση φυτικών ινών (φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής αλέσεως), να είναι επαρκής η κατανάλωση υγρών, να ενταχθούν τα προβιοτικά στο ημερήσιο πρόγραμμα διατροφής και να αυξηθεί η φυσική σας δραστηριότητα.
Μόλις οι τιμές των θυρεοειδικών σας ορμονών στο αίμα επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα μετά από θεραπεία, ο ασθενής μπορεί πλέον να διατηρεί/μειώνει/αυξάνει το βάρος του παρόμοια με κάποιον χωρίς θυρεοειδικό πρόβλημα.Επίσης ακόμα και τα συμπτώματα παύουν να υπάρχουν μόλις ρυθμιστεί η λειτουργία του πάντα με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.
Στελίνα Βασιλειάδη
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Γλασκόβης
