Πολλά άτομα με στεφανιαία νόσο, κολπική μαρμαρυγή, καρδιακή ανεπάρκεια, έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή προβλήματα στα αγγεία λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή. Αυτή χορηγείται ώστε να περιορίσει την πήξη του αίματος και να μην υπάρχει σχηματισμός θρόμβων μέσα στα αγγεία που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν σοβαρές επιπλοκές στο υπάρχον νόσημα. Η ορθή χρήση και απόδοση της αγωγής αξιολογείται μέσα από μια εξέταση αίματος, που ονομάζεται χρόνος προθρομβίνης INR, και θα πρέπει η τιμή της να παραμένει σταθερή. Όσο πιο υψηλή είναι η τιμή της τόσο αυξάνεται ο κίνδυνός αιμορραγίας στον ασθενή γιατί η απόδοση της αγωγής είναι πολύ υψηλή. Τα πιο γνωστά αντιπηκτικά σκευάσματα που χρησιμοποιούνται είναι οι κουμαρόλες (Sintrom) ή βαρφαρίνες (Panwarfin) και οι ηπαρίνες που θεωρούνται ανταγωνιστές της βιταμίνης Κ και η απόδοσή τους επηρεάζεται από την πρόσληψή της.
Η βιταμίνη Κ είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που συμμετέχει στην πήξη του αίματος. Ως λιποδιαλυτή βιταμίνη βρίσκεται σε τρόφιμα που περιέχουν λιπαρές ύλες. Η πέψη, η απορρόφηση και η μεταφορά της βιταμίνης Κ στους ιστούς γίνεται μαζί με τα λιπίδια και αποθηκεύεται μαζί με άλλα λιπίδια στο συκώτι και το λιπώδη ιστό.
Η βιταμίνη Κ είναι απαραίτητη για τη σύνθεση στο συκώτι των παραγόντων της πήξης αίματος, όπως είναι η προθρομβίνη. Η βιταμίνη Κ είναι μια από τις δύο βιταμίνες που μπορεί να συνθέσει και μόνος του ο οργανισμός μας, από μικροοργανισμούς του εντέρου. Η υπερβάλλουσα πρόσληψη της βιταμίνης έχει σαν αποτέλεσμα την παρακώλυση της δράσης αντιπηκτικών φαρμάκων. Πιο συγκεκριμένα, όσο μεγαλύτερη είναι η πρόσληψη βιταμίνης Κ τόσο ευνοεί την πήξη του αίματος που έρχεται σε αντίθεση με το αποτέλεσμα της αγωγής. Παρακάτω παραθέτουμε έναν πίνακα με τις επιτρεπόμενες και μη τροφές.
|
ΤΡΟΦΙΜΑ |
ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ |
ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ |
|
ΛΙΠΗ & ΕΛΑΙΑ |
Καλαμποκέλαιο, ηλιέλαιο, μαργαρίνη (σε μικρές ποσότητες), φυστικοβούτυρο, ξηροί καρποί |
Σογιέλαιο, καρυδέλαιο, φρέσκο βούτυρο |
|
ΚΡΕΑΣ |
Αυγό (μόνο ασπράδι), κοτόπουλο, χοιρινό κρέας, μοσχαρίσιο κρέας, οστρακοειδή, ψάρια, τόνος σε νερό |
Τόνος σε λάδι, συκώτι, κρόκος αυγού |
|
ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ & ΓΑΛΑ |
Γάλα, τυρί, γιαούρτι |
Γαλακτοκομικά πλήρη σε λιπαρά |
|
ΦΡΟΥΤΑ |
Όλα ωμά ή βραστά, κομπόστες, σταφύλια (σε μικρές ποσότητες) |
Ακτινίδιο, φράουλες, ξηρά δαμάσκηνα |
|
ΛΑΧΑΝΙΚΑ |
Γλυκοπατάτα, καλαμπόκι, καρότα, παντζάρια (μόνο ο βολβός), κρεμμύδια, αγγούρι (χωρίς φλούδα), μανιτάρια, μελιτζάνες |
Πράσινα λαχανικά (μπρόκολο, σπανάκι, μαρούλι, χόρτα, μπάμιες, φασολάκια), ντομάτα, παντζάρι (φύλλα), μαϊντανός, κουνουπίδι, σέλινο, λάχανο, λάχανο τουρσί, λαχανίδα, λαχανάκια Βρυξελλών, σπαράγγι |
|
ΟΣΠΡΙΑ |
Φασόλια, φάβα, φακές |
Φασόλια μαυρομάτικα, ρεβύθια, αρακάς |
|
ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ |
Αλεύρι, ρύζι, δημητριακά, δημητριακά πρωινού (εκτός βρώμης), πατάτα, μπισκότα αλμυρά, σνάκ |
Σόγια, νιφάδες βρώμης, ολικής άλεσης |
|
ΓΛΥΚΑ |
Ζάχαρη, ζελέ, παγωτό, καραμέλες, μπισκότα γλυκά, γλυκά κουταλιού, πάστες |
Μέλι |
|
ΔΙΑΦΟΡΑ |
Αλάτι, πιπέρι, μπαχαρικά, σκόρδο |
|
|
ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΔΗ-ΡΟΦΗΜΑΤΑ |
Λεμονάδα, μαύρο τσάι, έτοιμος καφές, ροφήματα κόλας |
Πράσινο τσάι, αλκοόλ |
Εννοείται ότι δε θα πρέπει να αποκλείσετε για πάντα αυτά τα τρόφιμα από τη διατροφή σας, καλό είναι να τα αποφύγετε για το αρχικό διάστημα προσαρμογής και ως ότου ρυθμιστεί η δόση της αντιπηκτικής αγωγής. Είναι προτιμότερο και λιγότερο επιζήμιο στις τιμές του χρόνου προθρομβίνης να καταναλώνετε μικρή ποσότητα πράσινων λαχανικών καθημερινά (2-3 πιρουνιές), δηλαδή να έχετε μια σταθερή πρόσληψη, παρά μια ολόκληρη μερίδα πράσινης σαλάτας ή λαδερών λαχανικών μία φορά την εβδομάδα.
Πολύ προσοχή χρειάζεται ακόμα στην προσεκτική ανάγνωση των ετικετών τροφίμων καθώς και στη χρήση πολυβιταμινών ή άλλων συμπληρωμάτων διατροφής που ενδεχομένως περιέχουν βιταμίνη Κ και δεν είναι ευρέως γνωστό. Επιπλέον, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι τα κατεψυγμένα τρόφιμα περιέχουν λιγότερη βιταμίνη Κ από τα νωπά γιατί μέρος αυτής καταστρέφεται στην κατάψυξη, και τα ωμά λαχανικά λιγότερη από τα βρασμένα. Αρκετή προσοχή χρειάζεται και στην πρόσληψη αλκοόλ, που πρέπει να περιορίζεται σε μικρές ποσότητες.
Γι’ αυτό για την κατάρτιση ενός εξειδικευμένου πλάνου διατροφής, πάντα σε συνεργασία με τον επιβλέποντα ιατρό, καλό θα ήταν να επισκεφθείτε έναν πτυχιούχο διαιτολόγο που θα σας βοηθήσει να συνδυάσετε την πρόσληψη βιταμίνης Κ με την χορήγηση της αντιπηκτικής αγωγής.
Κοντοπίδου Ειρήνη
Κλινικός διαιτολόγος, M.Sc.
