Η παρουσία άσθματος και ρινικών αλλεργιών έχει αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες, ιδιαίτερα στη παιδική ηλικία. Ένας από τους παράγοντες που φαίνεται να έχει οδηγήσει σε αυτήν την αύξηση είναι και η διατροφή. Η στροφή σε έναν πιο δυτικού τύπου τρόπο ζωής με αλλαγές στα διατροφικά πρότυπα, όπως η απομάκρυνση από τη μεσογειακή διατροφή και η μείωση κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών φαίνεται να επηρεάζουν αυτή τη σχέση.
Αρκετές πρόσφατες έρευνες, που πραγματοποιήθηκαν σε Μεσογειακές (Ελλάδα, Ισπανία) και μη χώρες ενισχύουν τη συσχέτιση μεταξύ μεσογειακής διατροφής και μείωσης του παιδικού άσθματος ή της αλλεργικής ρινίτιδας. Στη χώρα μας, και συγκεκριμένα στις αγροτικές περιοχές της Κρήτης, το 2001 πραγματοποιήθηκε έρευνα σε 690 παιδιά ηλικίας από 7-18 χρόνων η οποία έδειξε πως η μεσογειακή διατροφή έχει προστατευτικό ρόλο στην αλλεργική ρινίτιδα, ενώ στο συριγμό (σφύριγμα στην αναπνοή) η προστατευτική δράση ήταν ακόμα μεγαλύτερη.
Μια από τις υποθέσεις σχετικά με το άσθμα και τη διατροφή υποστηρίζει ότι τα αντιοξειδωτικά τρόφιμα και οι βιταμίνες, είναι παράγοντες που οδηγούν στη μείωση εμφάνισης άσθματος και ρινικών αλλεργιών. Αυτά αποτελούν βασικά στοιχεία της μεσογειακής διατροφής και γι’ αυτό πρέπει να ενταχθούν στο καθημερινό πρόγραμμα διατροφής των παιδιών μας!
Τι περιλαμβάνει όμως το μοντέλο της μεσογειακής διατροφής:
- Καθημερινή κατανάλωση Δημητριακών ολικής άλεσης και των προϊόντων τους (Ψωμί, Φρυγανιές, ανεπεξέργαστα ζυμαρικά, αναποφλοίωτο ρύζι). Αυτή η ομάδα αποτελεί τη βάση της μεσογειακής πυραμίδας και είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Η σχέση που μπορεί να έχει η κατανάλωση δημητριακών με το άσθμα δεν έχει διερευνηθεί σε μεγάλο βαθμό.
- Άφθονη και καθημερινή κατανάλωση Φρούτων και Λαχανικών. Είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και φυτικές ίνες. Από έρευνες έχει βρεθεί πως η καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών έχει προστατευτική επίδραση στο ενεργό άσθμα (Μπακοπούλου, 2009).
- Καθημερινή κατανάλωση Ελαιόλαδου. Είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά, αντιοξειδωτικά και βιταμίνη Ε. Αντικαταστήστε όλες τις λιπαρές ύλες (μαγειρική, σαλάτες) με ελαιόλαδο. Καταναλώστε το με μέτρο μιας και ανήκει στα πλούσια σε θερμίδες τρόφιμα.
- Κατανάλωση Οσπρίων 2-3 φορές την εβδομάδα. Είναι πλούσια σε νιασίνη, φυλλικό οξύ, βιταμίνη Β6 και βιοτίνη. Μαγειρέψτε τα με ελαιόλαδο για ένα μαγικό, εύγεστο και πλούσιο σε βιταμίνες πιάτο!
- Μέτρια κατανάλωση Γάλακτος και Γαλακτοκομικών προϊόντων. Επιλέξτε 2-3 μερίδες την ημέρα. Πλούσια σε ασβέστιο για γερά κόκκαλα!
- Μέτρια κατανάλωση Ψαριών και Πουλερικών. Προτιμήστε τα 2-3 φορές την εβδομάδα. Περιέχουν πρωτεΐνες και αμινοξέα υψηλής βιολογικής αξίας, σίδηρο, ω-3 λιπαρά οξέα, λιγότερη χοληστερίνη και καλύτερα λιπαρά σε σχέση με το κόκκινο κρέας. Τα ω-3 λιπαρά οξέα των ψαριών βρέθηκε ότι έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και πιθανόν προστατεύουν τα παιδιά από αλλεργίες.
- Μέτρια κατανάλωση Αυγών. Δώστε στο παιδί σας αυγό 2-3 φορές την εβδομάδα. Δε φαίνεται να υπάρχει συσχέτιση μεταξύ κατανάλωσης αυγού και μείωση του άσθματος.
- Μέτριες ποσότητες Ξηρών Καρπών. Είναι πλούσια σε καλά λιπαρά οξέα (ω-3), και μαγνήσιο που από έρευνες βρέθηκε πως προστατεύει από το άσθμα. Καταναλώστε τους ωμούς.
- Μειωμένη κατανάλωση Κόκκινου Κρέατος και των προϊόντων του. Προτιμήστε άπαχο κόκκινο κρέας 1 φορά την εβδομάδα Είναι πλούσιο σε σίδηρο, βιταμίνη Β12 αλλά και κορεσμένα λιπαρά. Οι μελέτες που έδειξαν συσχέτιση της κατανάλωση κρέατος με το άσθμα είναι ελάχιστες.
- Περιορισμένη κατανάλωση Γλυκών. Είναι πλούσια σε θερμίδες και κορεσμένα λιπαρά. Προτιμήστε τα σπιτικά γλυκά.
- Χρησιμοποιείστε λιγότερο Αλάτι στο μαγείρεμα και αποφύγετε τη χρήση επιτραπέζιου αλατιού. Η υπερβολική πρόσληψη νατρίου φαίνεται να επιδρά αρνητικά στα συμπτώματα του άσθματος.
- Περιορίστε την κατανάλωση του έτοιμου φαγητού. Έρευνα σε παιδιά (13-17 ετών) έδειξε ότι η αυξημένη κατανάλωση τροφίμων από ταχυφαγία συσχετίστηκε με αυξημένο επιπολασμό άσθματος σε εφήβους (Huang 2001).
Η υιοθέτηση ενός μεσογειακού προτύπου διατροφής και κυρίως η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και ξηρών καρπών κατά την παιδική ηλικία, είναι πιθανόν να έχει προστατευτική δράση σε αναπνευστικές αλλεργικές παθήσεις. Κάθε περιστατικό είναι διαφορετικό γι’ αυτό συμβουλευτείτε ειδικούς υγείας.
Μην ξεχνάτε πως η μεσογειακή διατροφή έχει αναγνωριστεί διεθνώς για τα ευεργετικά αποτελέσματα που έχει στη διατήρηση της καλής υγείας αλλά και στην επίτευξη της μακροζωίας!
Φαίδρα Δάγκογλου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc in Food Science and Technology/Food Safety
Στελίνα Βασιλειάδη
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Γλασκόβης
