Η γήρανση συνοδεύεται από περιορισμό των φυσιολογικών εφεδρειών σε όλα τα όργανα. Ο κύριος στόχος της γηριατρικής είναι να καθυστερεί την εμφάνιση νόσου στο τέλος του φυσιολογικού κύκλου ζωής του ανθρώπου. Οι βασικοί παράγοντες που φαίνεται να επιβραδύνουν το ρυθμό της γήρανσης είναι: τα τακτικά και ισορροπημένα γεύματα, η απουσία ως μέτρια κατανάλωση οινοπνεύματος, η διατήρηση σταθερού σωματικού βάρους, ο τακτικός και επαρκής ύπνος, η αποχή από το κάπνισμα και η τακτική φυσική δραστηριότητα. Το υπερβολικό βάρος περιορίζει την κινητικότητα, ενώ το χαμηλό βάρος σχετίζεται με εύκολη κόπωση και μπορεί να προδιαθέτει τα άτομα σε λοιμώδη νοσήματα και οστεοπόρωση. Οι σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά το γήρας ή στα χρόνια νοσήματα επηρεάζουν αρνητικά τη διατροφική κατάσταση.
Οι ενεργειακές ανάγκες μειώνονται κατά 3% ανά δεκαετία, λόγω μειωμένης φυσικής δραστηριότητας και μειωμένης άπαχης σωματικής μάζας, καθώς και επιβράδυνσης του βασικού μεταβολικού ρυθμού. Η πρόσληψη υψηλών ποσοτήτων κρέατος μπορεί να είναι βλαβερή, αυξάνοντας την απέκκριση ασβεστίου στα ούρα και επηρεάζοντας τη νεφρική λειτουργία. Με την πάροδο της ηλικίας παρουσιάζεται μείωση της ικανότητας ρύθμισης των επιπέδων σακχάρου αίματος. Τα επίπεδα χοληστερίνης αυξάνουν με την πάροδο της ηλικίας μέχρι τα 65 έτη περίπου, καθώς αυξάνει και το ποσοστό λίπους του σώματος σε άνδρες και γυναίκες. Έχει βρεθεί από πρόσφατες μελέτες ότι η κατανάλωση δίαιτας πλούσιας σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (ελαιόλαδο) ελαττώνουν τα επίπεδα χοληστερίνης. Οι φυτικές ίνες επίσης μειώνουν το ρυθμό πέψης των σακχάρων και της απορρόφησής τους από το πεπτικό σύστημα. Αυτό βοηθά να διατηρούνται πιο σταθερά τα επίπεδα σακχάρου του αίματος και προλαμβάνει τις απότομες αυξομειώσεις του στο αίμα. Οι φυτικές ίνες αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων και βοηθούν στην καλύτερη κένωση του εντέρου και την πρόληψη της δυσκοιλιότητας. Το νερό είναι ένα απαραίτητο διατροφικό στοιχείο και η αφυδάτωση αποτελεί την πιο συχνή αιτία υδρο-ηλεκτρολυτικών διαταραχών στην τρίτη ηλικία και διατροφή.
|
Θρεπτικό συστατικό |
Επίδραση της ηλικίας |
Σχόλια |
| Ενέργεια | Μειώνεται. | Η φυσική δραστηριότητα επηρεάζει τη μείωση αυτή. |
| Πρωτεΐνη | Πρέπει να παραμείνει σταθερή ή να αυξηθεί ελαφρά. | Όσπρια και δημητριακά, φτωχά σε λίπος και πλούσια σε φυτικές ίνες είναι καλές πηγές και πρωτεΐνης. |
| Φυτικές ίνες | Μειωμένη πρόσληψη. Πιθανότητα εμφάνισης δυσκοιλιότητας. | Ανεπαρκής πρόσληψη υγρών και μειωμένη φυσική δραστηριότητα επιτείνουν το πρόβλημα |
| Νερό | Μειωμένη αίσθηση δίψας και αυξημένη απέκκριση στα ούρα αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης αφυδάτωσης. | 6-8 ποτήρια την ημέρα είναι αρκετά. |
| Βιταμίνη Α | Αυξάνεται η απορρόφηση. | Δεν είναι απαραίτητη συνήθως η λήψη συμπληρωμάτων. |
| Βιταμίνη D | Συνήθως η πρόσληψη μειώνεται, καθώς και η σύνθεση από την επιδερμίδα. | Μικρή και καθημερινή έκθεση στον ήλιο είναι αρκετή. |
| Σίδηρος | Προβλήματα παρουσιάζονται συνήθως λόγω χρόνιων απωλειών αίματος και μειωμένου γαστρικού οξέως. | Το γαστρικό οξύ είναι απαραίτητο για την απορρόφηση. Διάφορα φάρμακα μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση. Το κρέας και η βιταμίνη C αυξάνουν την απορρόφηση σιδήρου. |
| Ψευδάργυρος | Τόσο η πρόσληψη όσο και η απορρόφηση είναι μειωμένες, αλλά και οι ανάγκες. | Φάρμακα επηρεάζουν την απορρόφηση. Η όρεξη και η αίσθηση της γεύσης μπορεί να μειωθούν. |
| Ασβέστιο | Η πρόσληψη μπορεί να είναι χαμηλή. Συχνή η οστεοπόρωση. | Αν δεν ανέχεται ο οργανισμός το γάλα, πρέπει να βρεθούν άλλες πηγές(γιαούρτι, κίτρινα τυριά). |
Κοντοπίδου Ειρήνη
Κλινικός διαιτολόγος, M.Sc.
www.adunatizw.gr
